Yeni doğan bebeklerin işitme kaybı yönünden belli bir protokol çerçevesinde değerlendirilmesi ve takibi gereklidir. Özellikle bazı risk faktörlerinin varlığında bu değerlendirme oldukça önemli ve kritik olmaktadır.
İşitme kaybı için risk faktörleri:
Hamilelik sırasında
Annenin viral bir enfeksiyon (özellikle kızamıkçık) geçirmiş olması.
Annenin gebelik sürecinde alkollü içecek tüketimi olması.
Yeni doğan döneminde(doğumdan ilk 28 güne kadar);
Doğumdaki kilosunun 1600 gr'dan düşük olması
Yüz ve kulakların görüntüsünün farklı olması
Doğumda sarılığı olması ve bu nedenle kan değişimi uygulanmış olması.
Yeni doğan bakım ünitesinde beş günden fazla kalış hikayesi
Damar yolu ile antibiyotik verilmiş olması
Menenjit geçirmesi
Ailesinde erken yaşlarda olan veya gelişmiş, kalıcı veya ilerleyen işitme kaybı olan, bir veya daha fazla birey olması
Bebeklik döneminde(29 gün-2 yaş)
Damar yoluyla antibiyotik almış olması.
Menenjit geçirmesi
Nörolojik bozuklukların saptanması
Kulaktan kanamanın olduğu veya olmadığı kafa kemiklerinde kırığa neden olan ciddi bir yaralanma geçirmiş olması
Üç aydan fazla süren, kulakta sıvının olduğu tekrarlayan kulak enfeksiyonları hikayesi olması.
Çevre ile iletişim (konuşma lisan gelişimi)
Doğumdan 6aya kadar ola dönemde;
Beklenmedik yüksek sesli gürültülerle irkilmiyor, hareket etmiyor, ağlamıyor veya herhangi bir şekilde tepki vermiyorsa,
Yüksek sesli gürültülerle uyanmıyorsa,
Kendiliğinden sesleri taklit etmiyorsa
Sadece sesle sakinleştirilemiyorsa
Başını sese doğru çevirmiyorsa
Küçük bebeklik döneminde (6 ay 12 aya kadar);
Sorulduğunda tanıdık kişi veya eşyaları gösteremiyorsa
Konuşma sesi çıkarmıyor ya da konuşma sesi çıkarmayı bırakmışsa
12 aylıkken, 'el salla', elini çırp gibi basit sözleri yalnız dinlemekle anlamıyorsa
Büyük bebeklik döneminde (13ay-2 yaş);
Hafif bir sesle ilk seslenişte doğru yöne dönmüyorsa
Çevreden gelen seslere duyarsızsa
İlk seslenişte cevap vermiyorsa
Sese cevap vermiyorsa veya sesin nerden geldiğini anlamıyorsa
Tanıdık insanlar ve evde çevresindekiler için basit kelimeleri kullanmaya ya da taklit etmeye başlamadıysa
Benzer yaştaki diğer çocuklar gibi ses çıkarmıyor ve konuşamıyorsa
Normal ses yüksekliğinde televizyon seyretmiyor, televizyonu çok yakından seyrediyorsa
Anlama ve iletişim için kelimelerin kullanımında yeterli gelişmeyi göstermiyorsa,
İşitme kaybı ihtimali göz önüne alınmalıdır.
Ne yapmanız gerekiyor?
Çocuğunuzda bu göstergelerden bir veya daha fazlası varsa, çocuğunuzun kulak muayenesi ve işitme testinin yapılması gereklidir. Bu herhangi bir yaşta, doğumdan hemen sonra bile yapılabilir. Bu faktörlerden hiçbirini belirlemediniz, fakat çocuğunuzun normal duymadığından şüpheleniyorsanız, çocuğunuzun doktoru endişelenmiyorsa bile çocuğunuzun işitmesi değerlendirilmelidir.
İşitme kaybı olmasa bile testin ona bir zararı olmaz. Ne var ki, çocuğunuzda işitme kaybı varsa, geç teşhis konuşma ve lisan gelişimini etkileyebilir.
Ayrıca bu risk faktörlerinden hiç biri olmasa bile işitme kaybı mevcut olabilir.
Ebeveynler ve onların anne, babaları onlarla en fazla vakit geçiren insanlar olarak bebeklerdeki işitme kaybını keşfedecek kişilerdir. Herhangi bir zamanda bebeğin işitme kaybı olduğunu düşünülecek olursa bunun doktor ile görüşülmesi gerekir. Bebeğin duyması herhangi bir yaşta test edilebilir. Bilgisayarlı işitme testleri yeni doğanları taramayı mümkün kılmaktadır. Bazı bebeklerin diğerlerine göre ortalamadan daha fazla işitme kaybı olasılığı vardır. Bu listedeki herhangi bir madde mevcutsa, çocuğa mümkün olan en kısa zamanda işitme testi yaptırmalıdır. Okula başlamadan önce tüm çocukların işitme testi ile değerlendirilmesi gereklidir. Bu yolla anne, baba veya çocuğun fark etmediği hafif işitme kaybı ortaya konabilir ya da tek kulaktaki bir kayıp saptanabilir. Böyle bir kayıp, belirgin olmasa da konuşma ve lisanı etkileyebilir. İşitme kaybı kulak kiri veya kulakta sıvı birikmesinden kaynaklanabilir. Bu tipte geçici işitme kaybı olan birçok çocuğun, ilaç tedavisi veya küçük bir cerrahiyle işitmesi düzeltilebilmektedir.
Geçici işitme kaybının tersine bazı çocukların kalıcı olan sinir kaynaklı işitme kayıpları vardır. Bu çocukların çok azı tamamen sağır olup çoğunluğunda bir miktar kullanılabilir işitme mevcuttur. Erken teşhis, erken işitme cihazı uygulaması ve özel eğitim programlarına erken başlamak, çocuğun mevcut işitmesini ve iletişim becerilerini en yüksek seviyeye getirmeye yardımcı olabilir.
Yenidoğan işitme taraması protokolü
Amaç: işitme kayıplarını ilk 3 ay içerisinde tespit ederek en geç 6 aylıkken cihaz uygulamasına başlayabilmektir. Tüm yeni doğan bebeklerin bir protokol çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.
Normal ortamdaki bebekler için protokol
2448 Saatlikken: Oto Akustik Emisyon (OAE) tarama testi ile işitmenin kontrolü
Bu testte olumlu yanıt alınamayan bebeklerde: 1. ayda tekrar OAE tarama testi
Birinci ayda da tarama testinde olumlu yanıt alınamayan bebeklerde: 2. ayda tekrar OAE tarama testi
İkinci ayda da testten olumlu cevap alınamıyorsa: Tanıya yönelik test paneli: Timpanogram + Beyin sapı odyometrisi (ABR) + Transient evoked oto akustik emisyon (TEOAE)
Yenidoğan yoğun bakım servisine yatışı yapılmış olan bebekler için protokol
Taburcu olmadan önce: ABR tarama testi
Bu testten olumlu cevap alınamayan bebeklerde: 1. ayda Tanısal ABR testi
Tekrar olumlu cevap alınamayan bebeklerde: 3. ayda Tanıya yönelik test panel
