Aşılama tedavisi nedir?

Aşılama tedavisi nedir?
Aşılama tedavisi en basit anlatımla, kadında yumurtlama sağlandıktan sonra, hızlı hareketli spermlerin rahim ağzından geçirilerek rahim içerisine bırakılmasıdır. Dolayısıyla bu tedavi yönteminde kaliteli sperm ve yumurta sağlanarak döllenmenin oluşması kendi haline bırakılmaktadır.
Bu tedavide menideki spermler, özel bir yöntemle yıkanarak en hızlı hareketli olanlar ayrılmaktadır. Ardından özel şartlarda korunan spermler, rahim ağzından ilerletilen özel kateterler kullanılarak rahim ve tüplere iletilmektedir.
Aşılama tedavisinin avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Aşılama tedavisinin başlıca iki avantajı vardır. İlki menideki en kaliteli spermlerin seçilmesidir. İkincisi spermlerin rahim ağzı ve vajinadaki asidik ortamdan zarar görmeden yumurtaya daha kolay ulaşmasının sağlanmasıdır.
Aşılama tedavisinin dezavantajı ise döllenmenin sperm ile yumurtanın birbirlerini bularak, kendiliğinden oluşmasının beklenmesidir. Tüp bebek tedavisinde, rahim ağzından laboratuarda elde edilen embryolar verilmekte iken, aşılama tedavisinde ise spermler verilmektedir. Tüp bebek tedavisinde gebeliğin elde edilmesi sadece verilen embryoların rahime tutunmasına bağlıdır. Aşılama tedavisinde ise gebeliğin oluşması için spermler önce tüplerden geçerek yumurtayla buluşmalıdır, ardından döllenen yumurta yeniden tüplerden geri dönerek rahime tutunmalıdır. Dolayısı ile aşılama tedavisinde başarı için hasta seçimi çok kritiktir.
Aşılama tedavisinin başarı şansı ne kadardır?
Aşılama yöntemi, hasta seçimi doğru yapıldığında yaklaşık %20’dir. Özellikle ağır olmayan erkek faktöründe, nedeni ortaya konulamayan infertil (kısır) çiftlerde ve polikistik over sendromu gibi yumurtlama bozukluğu olan kadınlarda bu yöntem öncelikle tercih edilmektedir.
Aşılama tedavisinin etkinliği tüm dünyada kabul görmüş olmakla birlikte, aşılama tedavisinin en fazla dört kez denenmelidir. Dörtten fazla sayıda uygulanan aşılama tedavisinde gebelik oranının artmadığı belirtilmektedir.
Aşılama tedavisinin aşamaları
Aşılama tedavisine başlamadan önce hastanın adet gördüğü günlerde (ideal olan adetin ikinci günü) yapılacak ultrason incelemesi ile yumurtalıklar ve rahim içi zarının (endometrium) değerlendirilmelidir. Eğer yumurtalık kisti yoksa ve rahim içi zarı düzenli ve ince ise tedaviye başlanılır. Aşılama tedavisinde amaç, uygulanacak ilaçlar ile yumurtalıklardan bir ya da iki adet yumurtanın gelişmesinin sağlanmasıdır.
İlk aşama-Yumurta Geliştirilmesi (ovulasyon induksiyonu): Yumurta geliştirici ilaçlar, adetin ikinci günü başlanmakta ve yaklaşık olarak 9-10 gün boyunca uygulanmaktadır. Bu ilaçlar göbek etrafından, insulin iğnesi büyüklüğündeki özel enjektörler ile yapılır. Ağrıya neden olmayan bu enjeksiyonları hastalar kendileri uygulayabilmektedirler.
Yumurta gelişimini uyaran bazı ilaçlar:
Gonal-F, Puregon, Metrodin, Follegon, Menopur, Humegon, Menogon, Pergonal
İkinci aşama-Yumurtanın Çatlatılması: Yaklaşık 10 günlük tedavi ile gelişen yumurtaların hücresel olgunlaşmalarını sağlanması ve çatlamaları için tek doz bir ilaç uygulaması yapılır. Bu ilaç ile yumurtanın çatlayarak karın boşluğuna atılması sağlanılır.
Yumurtanın Çatlamasını Sağlayan İlaçlar:
Ovitrelle, Pregnyl
Üçüncü aşama-Aşılama:Yumurtanın çatlaması için yapılan enjeksiyon sonrası 36. saatte aşılama yapılmaktadır. Yapılacak aşılama için hazırlanan sperm için erkekten (genellikle mastürbasyon ile) meni alınır. Menideki spermler özel bazı işlemlerden geçirilerek, en hızlı hareketliler ayrılarak hazırlanır.
Aşılama işlemi için hijyenik poliklinik şartları yeterlidir, ameliyathane gerektirmemektedir. Genel anestezi gerektirmeden aşılama işlemi yapılabilmektedir. Aşılama işleme vajinaya yerleştirilecek spekulum denilen alet ile başlanır. Ardından serum ile rahim ağzı ve vajina enfeksiyon etkenlerinden ve akıntılardan temizlenir. İşlem ultrason eşliğinde uygulanmalıdır. Ultrason rehberliğinde kateter rahim ağzından ilerletilerek hazırlanan spermler rahim içine ve tüplere verilir.
Aşılama uygulaması sonrası hastanın yarım saat (otuz dakika) dinlenmesi yeterli olacaktır. Hastanın işlemden sonra bu sürece dinlendirildikten sonra yolculuk yapmasında, uçağa binmesinde veya yürümesinde herhangi bir sakınca yoktur. Gebelik şansını hastanın aşırı olmamak kaydıyla fiziksel hareketleri azaltmayacağı gibi, gebelik testine kadar hiç kalkmadan yatması da arttırmamaktadır. Aşılama sonrası cinsel ilişki yasaklanmamalı, aksine önerilmelidir.
Dördüncü aşama-Gebelik testi: Aşılama sonrasında gebeliğin sağlanması için hastaya bazı hormonal ilaçlar verilebilir. Hastanın bu ilaçları düzenli kullanması çok önemlidir. Aşılamadan yaklaşık 12 gün sonra anne adayına kanda gebelik (B-HCG) testi yapılmalıdır.