İnce barsağın kalın barsakla birleştiği yerde, 5-6 cm uzunluğunda ve 1 cm’den ince bir körbarsak mevcuttur. Apandis ( Apendiks) adı verilen bu körbarsağın kanalı :
taşlaşmış dışkı parçası ya da ,
çocuklarda apandisin duvarında bulunan lenf bezinin şişmesi ile tıkanırsa iltihap başlar.
Bu iltihaplanmaya “akut apandisit” adı verilir.
Akut apandisit, hafif başlayan bir iltihaptır, ama iltihap ağırlaşınca o küçük barsak parçasında önce gangren gelişir, sonra da organın duvarı delinir.
Delinen duvardan, apandisin içindeki tüm cerahat karın boşluğuna yayılır. Bu defa karın zarı iltihabı (peritonit) gelişir. Karın boşluğu içindeki cerahat miktarı birkaç litreye ulaşırken, bir taraftan da milyarlarca bakteri ve onların toksik ürünleri kan dolaşımına karışır. Tablo ağırlaşır, ateş 40 dereceye çıkar, hasta yemekten –içmekten kesilir, organlar peşpeşe iflas etmeye başlar ve sepsisdediğimiz çok ağır bir infeksiyon tablosu ortaya çıkar. Yoğun bir tedavi ve birkaç ameliyatla bu tür hastaların da kurtulma şansı vardır. Daha şanslı hastalarda tablo bu kadar ağırlaşmaz; karın içinde apse meydana gelir. Ama en şanslı hastalar erken zamanda, daha gangren ya da delinme ortaya çıkmadan hekime başvuran ve erkenden ameliyat edilen hastalardır.
Belirtileri:
En önemli belirtileri şunlardır :
Karın ağrısı,
İştahsızlık,
Bulantı ve / veya kusma,
İleri aşamalarda yüksek ateş.
Karın ağrısı ansızın şişkinlik, gaz sancısı şeklinde karnın ortasında, göbeğin etrafında başlar. 24-48 saat sonra karnın sağ alt tarafına yerleşir ve şiddetlenir. Bu aşamalarda tanı konulmaz ve ameliyat yapılmaz ise, iltihap ilerleyerek apandisin patlamasına (delinme, perforasyon) sebep olur. O zaman ateş yükselir, ağrı daha da şiddetlenir. Ağrı hastanın uykusunu engeller. Gece de olsa hasta, hastaneye götürülür.
Akut apandisitin en önemli belirtilerinden biri iştahsızlıktır. Kadınlarda sağ kasıktaki ağrı yumurtalık iltihabina da bağlı olabilir. Bu nedenle akut apandisit ile yumurtalık iltihabı ağrıları karışır. Fakat, akut apandisitte iştahsızlık / bulantı / kusma varken, yumurtalık iltihaplarında bu yakınmalar yoktur; hastanın iştahi iyidir.
Tedavi :
Akut apandisitin ilaçla, antibiyotikle tedavisi yoktur. Tanı akut apandisit yönünde konursa, acil ameliyatı gerektirir. Ameliyat açık teknikleyapılabileceği gibi, kapalı teknikle (laparoskopik) de yapılabilir. Apandis delinmeden yapılan ameliyattan sonra hasta çabuk iyileşir. Ama delinme (“patlama”, tıbbi sözcüğü ile “ perforasyon”) olduktan sonra yapılan ameliyatlardan sonra hastanın iyileşmesi zaman alır. Çünkü böylesine gecikmiş akut apandisitte karın boşluğu içinde ya apseler vardır, ya da karın zarının yaygın iltihabı (peritonit) vardır. Peritonitte, apandisin içinden karın boşluğuna yayılan mikroplar kan dolaşımıyla tüm vücuda yayılır, ateş çok yüksek olur. Ameliyattan sonra ciddi antibiyotik tedavileri, hatta yoğun bakım tedavileri gerekli olabilir.
Başarılı bir tedavi ve çabuk iyileşmenin en önemli koşulları, tanıyı erken safhada koyabilmek ve olabildiğince erken ameliyat etmektir.
