Anemi Nedir?
Anemi, bir çeşit kan hastalığıdır.Kanda normalden daha az alyuvar ( kırmızı kan hücresi) bulunması yada kanda normalden daha az hemoglobin bulunması durumlarına anemi ismi verilir. Yeterli sayıda alyuvar olmadığında ya da çok az hemoglobin olduğunda kan, vücudun tüm bölümlerine yeterince oksijen taşıyamaz.
Aneminin farklı çeşidi vardır:
•Demir eksikliği anemisi
•Hemolitik anemi
•Vitamin B-12 eksikliği anemisi
•Folik asit eksikliği anemisi
•Alyuvarlardaki kalıtsal anormalliklerden kaynaklanan anemi (örneğin; orak hücreli anemi ve talasemi)
•Romatoid artrit gibi kronik hastalıklardan kaynaklanan anemi
Uygulanan tedaviden maksimum fayda sağlanabilmesi için anemi türünüzün doğru belirlenmesi ve buna göre bir tedavi şeklinin seçilmesi gereklidir.
Demir eksikliği anemisinde beslenme tedavisi.
Demir; DNA sentezinde ve hemoglobinin dokulara gerekli oksijeni taşımasında rol oynayan elzem bir elementtir.Enerji metabolizmasında önemli rol oynar.Yetişkin bir insanın vücudunda 3-5 gr demir bulunur.Özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar , doğurganlık yaşındaki kadınlar ve vejetaryenlerin demir ihtiyacı çok daha fazladır. Demir eksikliği anemisinin çeşitli sebepleri olabilir:
1.Besinlerle alınan demir miktarı gereksinmeden az olabilir .En iyi demir kaynağı besinler önem sırasına göre; Ciğer, böbrek, kırmızı et , yumurta , pekmez, kurubaklagiller , kuru meyveler ( özellikle siyah üzüm ) , koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. Hayvansal kaynaklı besinlerin içerdiği demirin (hem demir ) emilimi daha iyidir. Kurubaklagiller gibi bitkisel demir kaynağı besinlerin ise ( hem olmayan demir ) emilimi daha zordur. Süt ve süt ürünleri demir bakımından fakir besin grubudur.
Besinlerle aldığımız demirin emilimi birçok faktörden etkilenir.C vitamininden zengin besinler ; turunçgiller, brokoli, domates, yeşil biber , demir emilimini artırır.O yüzden mutlaka her yemekte C vitamininden zengin besinlere yer verilmelidir. Eğer demir suplementi önerildiyse aç yada ara saatte meyve /taze sıkılmış meyve suyu ile beraber tercih edilmelidir. Kepekli un , kepekli ekmek , kurubaklagillerin içindeki fitatlar ,çay , kahve içindeki tanenler demir emilimini azaltan faktörlerdir. Bu yüzden diyetteki posa miktarını çok dengeli tutmak , aşırıya kaçmamak gerekir.Yemekten hemen sonra çay, kahve içilmemelidir.
2.Demir kaybının diğer önemli bir sebebi bağırsak parazitleridir. Bağırsak parazitleri yiyeceklerle alınan demire ortak olmak suretiyle kişilerde demir eksikliğine yol açabilir. Mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
3.Demir eksikliği anemisinin diğer nedeni, gereksinimin artmasına karşın vücuda alınan demirin yetersiz kalmasıdır. Gebe ve emziklilerde ,büyüme çağındaki çocuklarda demir ihtiyacı fazladır.
Folik asit eksikliği anemisinde beslenme tedavisi.
Folik asit; aminoasit metabolizması ve kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan bir vitamindir. Eksikliğinde anemi ve deride yaralar görülür. Folik asit bakımından zengin yiyecekler;
1.Karaciğer
2.Koyu yeşil yapraklı sebzeler
3.Karnabahar ve diğer sebze , meyveler
4.Böbrek
5.Etler
6.Yumurta
7.Süt ve türevleri
8.Tahıllar
9.Kurubaklagiller
Yetişkin bir kişinin günlük folik asit gereksinimi 0,4 mg kadardır.Folik asit ışığa duyarlıdır. Işık temasında vitaminin özelliğinde kayıplar olur. Ayrıca diğer B vitaminleri gibi folik asitte suda erir. Bu nedenle yiyeceğin piştiği sular atılmamalıdır. Bu vitamin vücutta fazla miktarda depo edilmez. O yüzden hergün , folik asitten zengin besinleri düzenli tüketmekte fayda vardır.Folik asidin etkin olabilmesi için C vitamini gereklidir. Yeterince C vitamini alınmadığında da folik asit eksikliği görülebilir.
Vitamin B12 eksikliği anemisinde beslenme tedavisi.
Vitamin B12; aminoasitler ve nükleoprotein metabolizması için gereklidir.Eksikliği ‘pernisiyöz anemi’ye sebep olmaktadır. Pernisiyöz anemide alyuvar ve akyuvar hücre sayısı ve hemoglobin miktarı azalmaktadır. Hastada sinir sistemi bozuklukları, yorgunluk ve depresyon görülmektedir. Yetişkin bir kişinin günlük vitamin B 12 gereksinimi 2,4 mikrogram kadardır. Genellikle bitkisel ağırlıklı beslenen kişilerde günde 2 bardak süt ve 1 yumurta günlük B 12 vitamin ihtiyacını karşılayabilir.
Gereksinimi gebelikte , çeşitli enfeksiyonlarda ve hipertroidizmde artar.
En zengin kaynakları;
1.Et ve et ürünleri
2.Süt ve süt ürünleri
3.Balık
4.Yumurta
Bitkisel kaynaklı besinlerde Vit B12 bulunmaz.
