Genellikle her kadın hayatının çeşitli dönemlerinde adet düzensizliği sorunuyla karşılaşır . Kadınları jinekologlara gitmeye sevk eden ve en çok endişe yaratan sebeplerden biridir.Bu düzensizlikler organik olabileceği gibi (myomlar ,yumurtalık kistleri ,tümorler , sistemik hastalıklar vs) fonksionel de (hormonal düzensizlikler)olabilir.Bu patolojik durumlar muayene ,kan tetkikleri ,görüntüleme yöntemleri ile tesbit edilebilir.Adet düzensizliğini kadın hayatının farklı evrelerinde incelemekte fayda vardır.
Çocukluk çağı
Doğumdan ilk adeti görene kadar olan süredir.İlk adet ortalama 11-13 yaşları arasında gerçekleşir.9 yaşından önce meydana gelirse veya 16 yaşına kadar başlamazsa patolojik bir durum söz konusu olabilir
Ergenlik dönemi
İlk adetin (menarş) görülmesiyle birlikte ergenlik dönemi başlamış olur.Ancak hormonal olgunluk yaklaşık iki senede oluşur.Bu nedenle adetler hemen düzenli bir şekilde olmayabilir .İlk adetler yumurtlama olmaksızın meydana gelir.Bu dönemde düzensizlikler ve adet kanamasının fazla olması sık görülür.Bazı kanamalar o kadar fazla olur ki hastaneye yatırmak hormon vermek ve kan transfüzyonu yapmak gerekir. Bazen de kanama aralıkları 6 aya kadar açılabilir. Tüm bu durumlar mutlaka muayeneyi gerektirir.
Doğurganlık dönemi
Bu dönemde hormonal olgunlaşma tamamlanmıştır .Gebelik için tüm şartlar hazırdır.Adetler düzenli ve kanama süreleri genellikle normaldir.Her adet yumurtlamalıdır. . Bu dönem kadının gebe kalabileceği dönemdir ve menopoza kadar devam eder.
Bu dönemde adet düzeni ancak ruhsal ve veya fizik traumalar veya başka sağlık sorunları yüzünden bozulabilir.
Gecikmeler;
Eğer kadın doğurganlık dönemindeyse ve adeti gecikmişse ana sebep gebeliktir. İlk akla gelmesi gereken neden budur.Yumurtamayı bozan hormonal nedenler de adet düzenini bozar(Örneğin polikistik over).Stres mevsimsel değişimler mekan değişiklikleri ruhsal sorunlar adet gecikmelerine neden olabilir.Bu durumlar sık sık tekrarlıyorsa doktorunuza müracaat ediniz.Tedavi genellikle başarılı olur ve kolaydır.
Adet gecikmesinin önemli nedenleri arasında aylık ya da üç aylık korunma iğneleri ya da kola uygulanan hormon çubuklarının içinde bulunan hormonların yan etkileri de vardır.Bir çok durumda kanamayı tedavi etmek güçtür. Kanama inatçı olur ve hormon duyarlılığı zayıftır.Birçok gelişmiş ülkede kullanilmayan bu ürünlerin ülkemiz kadınlarına uygulanması düşündürücüdür
Ara kanamalar
Ara kanamalar sık görülen bir durum olup çoğu zaman patolojik değildir.Yumurtlama dönemine denk gelen günlerde hormon dalgalanmasına bağlı olarak birkaç petlik kanama olabilir.Ancak ilişki ile yada birkaç gün arayla sık sık tekrarlıyorsa ve taze kırmızı kan görünümündeyse mutlak surette hekim tarafından değerlendirilmeli ve sebep mutlaka tesbit edilmelidir. Bunun için hiçbir fedakarlıktan kaçınmamalıdır.Çünkü bu kanama birçok istenmeyen ve sonuçları çok ağır olan hastalıkların ön habercisi olabilir.
Adetin fazla olması:
Adet kanamasında süre uzun ve kanama miktarı normal kabul edilen üst sınır (yaklaşık 80 cc) den fazla ise bu patolojiktir.Yumurtlama bozuklukları,spiral,hormonal nedenler, aylık veya üç aylık iğneler veya farkına varılmamış ancak düşükle sonuçlanan gebelikler muhtemel nedenler arasındadır.
Adetin az olması:
Adet döneminde görülen kanama miktarı 30 cc den azsa kanama iki günden az sürüyorsa bu durumda adet kanamasının azlığı söz konusudur.Yaşın ilerlemesi ,sık sık yapılan küretajlar ,rahim içi yapışıklıkları, doğum kontrol hapları adet kanamasının azalmasına sebep olabilirler. Gebelikte üstüne adet görme durumundada kanama normal adet kanamasına göre azdır.
Adet düzensizliklerinde ne gibi incelemeler yapılır?
Normal dışı her kanamada mutlaka doktorunuza müracaat ediniz.Doktorunuz tam bir muayene yapacak ve bu durumun açığa çıkabilmesi için gerekli tetkikleri uygulayacaktır.Ultrasonografi, hormon testleri, pap smear gibi tetkikler yapılarak teşhis konulur ve gerekli tedavi uygulanır.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavi teşhise göre yapılır. Standart bir tedavi olmadığı gibi aynı teşhis konmuş hastalara ek faktörlere veya hekime müracaat anlarındaki evrelerine göre farklı tedaviler uygulanabilir. Hekimlik sanatı burada devreye girmekte ve hastalık yok hasta var sözü belkide anlamını en iyi bu durumların tedavisinde bulabilmektedir.Bazı hastaların benzer durumdaki diğer hastalara verilen tedaviyi kendi kendilerine uygulamaya kalkması bizlerin işini bazen çok zorlaştırmaktadır. Tedavi süreleri uzamakta ve pahalılaşarak hem hasta hem de ülkemiz ekonomisine olumsuz yansımaktadır.Bir çok ciddi hastalık zamanında teşhis edilirse daha kolay iyileştirilebilir ve tedavi süresi daha kısa olabilir.
