Kişinin yüzünün bir tarafında , nadiren de iki tarafında olabilen, hareket kısıtlılığına yüz felci denir.
Çeşitleri var mı ?
Santral ( merkezi kaynaklı ) ve periferik ( yüz sinirinden kaynaklanan) diye iki çeşidi vardır.
Nedenleri nelerdir ?
Beyin-beyinsapında ; damar tıkanıklığı, kanama, tümör, anevrizma, plaklar , enfeksiyon
Kulakta : enfeksiyon, tümör, anevrizma, travma
Sistemik : enfeksiyon, Guillan Barre Sendromu (sinir köklerinde zedelenme yapan bir hastalık )
Yüz felci mevsimi var mıdır ?
Nasıl avcılarda tavşan, keklik mevsimi oluyorsa yüz felcinde de resmileşmemiş bir mevsimsel duyarlılık vardır. Genelde mevsim geçişlerinde , yani sonbahar-ilkbahar dönemlerinde daha çok görmekteyiz. Bu aylarda olası enfeksiyon yüksekliği, ani sıcaklık farklılıklarının olması periferik kökenli yüz felcini kolaylaştırmaktadır.
Belirtileri nelerdir ?
Gözünü yummada, kaşını kaldırmada, dişlerini gösterme sırasında felçli taraftakil kaslar hareketi ya hiç yapamaz ya da kısmen yapar. Yani yüz felçli kişi güldüğünde felçli tarafta ağzı çekmediği için sağlam taraf çekilir, bu da bazen toplumda ters tarafın felç olduğu şeklinde bir yanlış algıya neden olabilir.
Tanısı nasıl konur ?
Direk bakıyla zaten tanısı konan yüz felcinde hastaya gözünü yumması, dişlerini gösterecek şekilde sırıtması istenir. Hareket etmeyen ya da az hareket eden taraf yüz felci olan taraftır. Bu tanı koyulduktan sonra hastada sebebe yönelik araştırmalar yapılır. Kan tahlilleri, beyin filmi, bazen EMG çekimi yaptırılır. Genelde en sık karşılaştığımız sebep kulak arkası enfeksiyonu (mastoidit), kulak enfeksiyonu (otit) ve viral sebeplerdir. Çoğu hasta yüz felci öncesinde veya başlangıcında kulak arkasında veya kulak çevresinde bir ağrının olduğundan bahseder. Bu durum genelde bu bölgelerden kaynaklanan bir enfeksiyonu düşündürür.
Tedavisi nasıl olur ?
Tüm yüz felçlerinde, ister santral ister periferik olsun en etkili tedavi steroid zemininde ilave olarak sebebe yönelik ilaçlardır. Viral enfeksiyon düşünülenlere antiviral ilaçlar, bakteriyel enfeksiyon düşünülenlere ise antibiyotikler ilave edilir. Sinir telinin iyileşmesini hızlandırmak için vitamin kompleksleri, kan akışkanlığını artırıcı ilaçlar eklenebilir. Tabii bunların hepsi periferik sinir zedelenmelerinde kullanılır yoksa beyindeki bir damar tıkanıklığına veya MS ( Multipl Skleroz) , Guillan Barre Sendromu ya da tümöre bağlı yüz felcinde tedavi temel hastalığa yönelik olacaktır. İlaçları alan tüm hastalarımıza kulak ve kulak arkasını soğuktan-terden korumaları önerilir. Standardize olmuş yüz felci egzersizleri kendilerine verilerek düzenli yapmaları sağlanır.
15. günden sonra hastalarda yüze küçük dozlu elektrikli akupunktur uygulaması diye özetlenebilecek TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation = Ciltüzerinden Elektrikli Sinir Uyarımı ) uygulamaları piyasada ucuza bulabileceği aletlerle sağlanmaktadır. Zamanı olanlar fizik tedavi kliniklerinde egzersizleri, masajı ve TENS uygulamalarını personel eşliğinde yapabilirler. Gözünü tam kapatamayanlarda enfeksiyondan ve tahrişlerden korumak amacıyla 2 saate bir göz bandajı uygulaması , koruyucu damlalar faydalı olacaktır.
Ne kadar sürede iyileşme olur ? İyileşme olmazsa ne yapılabilir ?
Genelde periferik yüz felçleri en fazla 6 ay içerisinde iyileşir. Hastanın olayın erken döneminde başvurması , yaşı ve genel klinik durumunun iyileşme üzerine çok belirleyici özellikleri vardır. Çocuklarda ve gençlerde 2 haftada bile tam düzelen hastalar olduğu gibi yaşlılarda veya genel durumunu etkileyen hastalıkları olanlarda aylar sonrasında bile çok hafif iyileşme süreci görülebilmektedir.
EMG sonrasında iyileşmenin olmayacağı kanaati getirilen hastalara bazen KBB tarafından kulak arkasından siniri rahatlatmak amacıyla operasyon yapılabilmektedir. Yüz sinirinin aşırı harabiyete uğradığı tesbit edilen durumlarda mikrocerahi yoluyla sinir-kas nakli operasyonları yapılabilmektedir.
Yüz felcim iyileşti ama yemek yerken gözümden niye timsahlar gibi yaş geliyor ?
Bazen yüz sinirinde zedelenen sinir liflerinden bir kısmı yanlış yerlere gidebilir. Bunun en meşhuru tükrük bezlerinize gelmesi gereken liflerin yüz felcinin iyileşme süreci sırasında yanlışlıkla gözyaşı bezlerine gitmesidir. Maalesef bu durum kalıcı olup ancak cerrahi müdahaleyle düzeltilebilir.
Yüzfelçsiz gülücüklerle dolu sağlıklı günler dilerim.
