Yutma fonksiyonunda oral bölge problemleri

Yutma fonksiyonunda oral bölge problemleri

Yutma fonksiyonu esnasında oral bölgede birçok problem ile karşılaşılabilir. Bu problemler şu şekilde sıralanabilir:

Yapısal problemler: Açık ağız, açık ısırık, yüksek damak, yarık damak, diş sürümü yetersizliği gibi yapısal problemler oral fazı etkileyen bozukluklardır.

Dudak kapamada yetersizlik: Besini ağızda tutamama ile sonuçlanır.

Dudak ve yanak kas gerilim ve tonusunda azalma: Dudak ve yanak kas tonusunda azalma ile ağız içi boşluklarda besin parçaları birikir ve kalıntı problemi ile karşılaşılır.

Dilin yukarı doğru hareketi ve kuvvetinde azalma: Dil damak arası temas yetersizliğine sebep olur, besinin arkaya iletiminde problem oluşur. Dil ve damakta besin kalıntısı meydana gelir.

Dil hareket açıklığında ve koordinasyonunda azalma: Besinin lokma haline getirilip arkaya iletilmesinde problem oluşur. Böylece besini oral kavitede taşıma ve yutmayı tetiklemede sorun yaşanır. Ağız tabanında kalıntı oluşur. Bu periyod esnasında yumuşak damak yukarı hareketi ile yutma başlamadan önce yutak bölgesine besin kaçışı önlenir. Eğer bu esnada da problem var ise yutmaya hazır olmayan besin erkenden yutak bölgesine girer ve yutma öncesi havayoluna besin kaçışı riski oluşur.

Dil itme refleksi: Besinin ağız içinde tutulmasında zorluk yaşanır ve besin dilin ön arka hareketi ile ağız dışına itilir.

Azalmış oral farkındalık: Oral fazın başlatılmasında gecikme ve besin kontrolünde probleme yol açar.

Dilde skar varlığı: Skar olan bölgede besin birikmesine yol açar. Kalıntı sebepli artan çaba ile oluşan oluk artar ve kalıntı miktarı artar.

Kesikli yutma: Kesikli yutma verilen besin miktarı fazla ise (20-30 ml) normaldir. Fakat kişi tek lokmada yutacağı miktarı bölerek yutmaya yönlenebilir. Bu yutmada korkuyu işaret eder.

Oral geçiş süresinde problem: Normal geçiş süresi 1-1.5 sn civarındadır. Besin yoğunluğu artarsa biraz artabilir. Anormal oral faz geçiş süresi artışı oral faz bozukluğuna işaret eder.

Drooling: Salyanın kontrolsüz olarak ağızdan dudaklar, çene, boyun ve kıyafetlere akmasıdır. Zayıf oral farkındalık, zayıf dudak ve baş kontrolü, dil itme refleksi varlığı, yutma frekansında azalma, kognitif bozukluklar, kullanılan ilaçlar gibi birçok faktör bu problemi tetiklemektedir.

Oral faz problemlerine yaklaşımda önemli olan tüm rehabilitasyon yaklaşımlarında olduğu gibi probleme karar vermektir. Problem saptandığı zaman uygun olan rehabilitasyon yaklaşımları seçilerek tedaviye başlanır.  Hasta ve problem odaklı yaklaşım tercih edilmelidir. Yutma rehabilitasyonunda unutulmaması gereken diğer nokta tüm yutma fazların birbirinin devamı olduğu ve birbirleri ile koordinasyon içinde çalıştıklarıdır. Herhangi bir fazda meydana gelen bir bozukluk diğer bir fazı etkileyebileceği gibi, bozukluğun temelinde diğer fazlarda meydana gelen problemler de yatabilir. Bu bakış açısı ile yutma olayını bir bütün olarak incelemek gerektiği de bilinmelidir.

Bu makale 14 Mart 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Fzt. Selen Serel Arslan

Etiketler
Yutma
Fzt. Selen Serel Arslan
Fzt. Selen Serel Arslan
Ankara - Fizyoterapi
Facebook Twitter Instagram Youtube