Yutma fonksiyonu nedir ve nasıl gelişim gösterir?

Yutma fonksiyonu nedir ve nasıl gelişim gösterir?

Yutma fonksiyonu besinin ağza alınışından mideye geçişine kadar olan süreyi kapsamaktadır. Besin ön dişler ile ısırılıp ağza alınır, dişlerle çiğnenir ve yutulmaya hazır lokma şekline getirilir. Lokma dilin arkaya ve yukarı hareketi ile yutak bölgesine taşınır. Bu esnada havayolu kapatılır ve lokma yemek borusuna aktarılır. Lokma yemek borusu boyunca geçişine devam eder ve mideye iletilir. Yutmanın nörolojik kontrolü beyin sapındaki kontrol merkezi tarafından sağlanmaktadır. Buraya gelen uyarılar vasıtasıyla uygun fizyolojik cevaplar ortaya çıkar. Beyin de yutma ve diğer oral motor beceriler üzerinde ince kontrolün artırılması yönünde etkilidir.

Yutma fonksiyonu ile ilgili yapılar normal gelişim süreci içerisinde anne karnından başlayarak erişkin döneme kadar devam etmektedir. Bu sürede yutma ile ilgili yapılar ve fonksiyonlarda belirgin anatomik ve fizyolojik değişiklikler meydana gelmektedir. Yutma ve ilgili fonksiyonlar anne karnında 3-8. haftalarda baş ve boyun bölgesinin anatomik yapısını oluşturan arkların belirmesiyle başlar, 12. haftada olgunlaşmamış yutma paterni gelişir. 18. haftadan itibaren dilin öne arkaya hareketi ile oluşan emme ile amniyotik sıvıdan beslenmeye başlanır. Doğum sonrası 6. aya kadar bu emme paterni devam eder. Anne karnında 34. haftaya geldiğinde yeterli emme, yutma ve solunum paterni kazanılmış olur. Anne karnındaki emme paterninin gelişime bağlı değişerek uyum sağlaması gerekir. Emme hareketi öne arkaya değil, yukarı-aşağı yönde değişir. Anne karnındaki emme paterninin 6. aydan sonra devam etmesi bir bozukluk olduğunu gösterir. Doğumdan sonra da yutma ile ilgili yapılarda değişiklikler devam eder. Yenidoğan döneminde dil ağız tabanı ve damak arasında dinlenir pozisyondadır. Bebek anne memesini dil ve damak arasında tutar. Yanakta bulunan emme kesecikleri ve dilin ön ve arka hareketi yardımıyla besin çekilir. Bu emme kesecikleri altıncı aya kadar varlığını sürdürür. Dişler 6. ayda çıkmaya başlar ve ağız tabanı ile tavanı arasındaki mesafe artar. Aynı zamanda dildeki öne ve arkaya hareketler kaybolur. Yanlara ve rotasyonel dediğimiz döndürücü dil hareketleri gelişir. Katı besinin öğütülmesi için çiğneme fonksiyonu gereklidir. Çiğneme davranışı öğrenilen bir davranıştır. 6. ayda çiğneme başlar ve 9. aya doğru koordine hareket gelişmeye devam eder. Deneyim ile birlikte çiğneme etkinliği artar. 24 ayda normal öğün alınabilir durumda olunur. Dil ve çenede yetişkine benzer yutma fonksiyonunun oluşması 3-4 yaşlarına kadar sürer.

Bu makale 11 Mart 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Fzt. Selen Serel Arslan

Etiketler
Yutamamak
Fzt. Selen Serel Arslan
Fzt. Selen Serel Arslan
Ankara - Fizyoterapi
Facebook Twitter Instagram Youtube