OBSESYON; istemdışı ve rahatsız edici şekilde kişinin hayaline gelen düşünceler, korkular, kötü ihtimaller ve kötü görüntülerdir. Hastaların çoğu bunların zihinlerine gelmesini istemez, fakat engel de olamadıklarından kendilerinde oluşan huzursuzluğu azatlma hareketleri yaparlar. Kendisine bazen anlamsız gibi de gelse, kısa süreliğine rahatlamak için kalıplaşmış şekilde tekrar tekrar benzer haraketleri yaparlar, bu hareketlere de KOMPULSİYON denir. Dolayısıyla kompulsiyonlar takıntılı düşünceleri önlemek veya en azından akıldan uzaklaştırmak gayesiyle yapılır. OKB’si olan kişilerin çoğunluğu tekrarlayan düşünce ve görüntülerin gerçek dışı olduğunun ve takıntılı hareketlerin manasız olduğunun farkındadır.
OKB çocuklukta, gençlikkte ya da erken erişkinlik döneminde başlayabilen, uzun sürme eğiliminde olan ve yoğun kaygılarla devam eden bir hastalıktır. OKB başladığı andan itibaren kişileri tekrarlayan düşünce ve davranışlar döngüsüne hapseder, yaşamında ciddi kısıtlılıklar oluşturur. OKB’ta oluşan tekrarlayıcı düşünce ve hareketler kişinin günlük hayatından öyle saatler çalar ki; kişiler normal günlük işlerini hiç yapamaz ya da yetiştiremez hale gelebilirler.
Sık görülen obsesyon çeşitleri; eline ya da üzerine pislik veya mikrop bulaşmasından korkma; yakınlarına ya da başkasına zarar vermekten korkma; hata yapmaktan korkma; toplum içinde rezil olmaktan korkma; ahlaki ve dini konularda kabul edilemez düşüncelerin zihnine gelmesi ve dinden çıkmış olma ihtimalinden korkma; tertip-düzen, simetri ve kusursuzluk arayışında olma; yaptığından emin olamama ve sürekli güvence ve onay arayışında olma ...
Sık görülen kompülsiyon çeşitleri; tekrar tekrar ellerini yıkama, tekrar tekrar duş alma, duş ve tuvalette uzun süre kalma; sürekli evi silip-süpürme, balkondan halı-kilim silkeleme; mikrop bulaşır korkusu ile el sıkışmaktan ve kapıya dokunmaktan kaçınma; eksik ya da yanlış oldu düşüncesiyle tekrar tekrar abdest alma, tekrar tekrar namaz kılma; sonunda kötü şeyler olabilir düşüncesiyle kapı kilidi, pencere, ocak, çeşme gibi şeyleri tekrar tekrar kontrol etme; günlük işleri yaparken sayı sayma, işleri belli bir sayıda yapma; bazı kelimelere ya da cümlelere takılıp kalma; lazım olur düşüncesiyle değeri olmayan şeyleri bile biriktirme, eskileri atamama; eşyaları sürekli belli bir biçimde düzene koyma; sürekli plaka ve levhaları okuma; sürekli resmi belge, fatura, fiş vb. şeyleri kontrol etme …
OKB hastalarında merkezi sinir sisteminde serotonin maddesinin salgılanmasında düzensizlik saptanmıştır. Ayrıca; başka biyolojik, sosyal ve çevresel faktörler OKB’nin gelişimi ile ilişkili bulunmuştur. Stres oluşturan bazı faktörler OKB’yi tetikleyebilir, bazıları da kişide var olan bu hastalığı kötüleştirebilir.
OKB toplumun %2-3’ünde görülür, kadın ve erkeklerde görülme oranları eşittir. OKB’de erken teşhis ve düzenli tedavi önemlidir. Tedavide antiobsesyonel ilaçlar ve bilişsel-davranışcı terapi yararlı olur.
