Boynumuzun her iki yanında bulunan ve beynimizin kan ihtiyacını karşılayan ana atardamar sistemine verilen isimdir.
Carotis damarlarındaki daralma veya tıkanıklık damar kireçlenmesi (ateroskleroz) sonucunda meydana gelir. Yaşamı etkileyen felç ve ölümlerin en önemli nedenidir.
Şah damarı (carotis) darlığının risk faktörleri:
-Ailevi (Genetik)
-Diabet
-Hipertansiyon
-Yüksek kan yağları
-Sedanter yaşam biçimi
-Stres
-Sigara
Bu risk faktörleri sonucunda damar içinde oluşan plak tabakası zamanla damar iç çapının daralmasına ve buna bağlı olarak beyine giden kan miktarının azalmasına neden olur.
Şah damarında kireçlenme nedeniyle oluşan darlıklar zamanında tedavi edilmezse kalıcı inme-felç oluşumuna yol açabilir. Şah damarı darlığı şüphesi olan hastaya ilk olarak en kolay ve pratik tanı yöntemi olan DOPLER ULTRASONOGRAFİ yapılmalıdır.
-MR Anjiyografi
-Tomografik Anjiyografi
-Digital Anjiyografi tanı yöntemleri ile kesin teşhis konularak tedavi aşamasına geçilir.
Şah damarı darlıklarının belirtileri:
Damar çapı ciddi oranda daralana kadar genellikle belirti vermez. Darlığın kritik bir düzeye gelmesi ile beyine yeterli kan gitmemesi ve kireç üzerinde küçük pıhtıların oluşması sonucu bazı belirtiler başlar. 24 saatten daha az süren ve kalıcı olmayan bu belirtiere geçici iskemik atak denir.
En sık görülen geçici iskemik atak belirtieri:
-Kolda, bacakta ve yüzde uyuşma karıncalanma
-Kolda bacakta kuvvet kaybı
-Yüzün yarısında felç, dudak kayması
-Konuşma güçlüğü
-Konuşulanları anlayamama
-Baş dönmesi, denge kaybı
-Bilinç kaybı
-Görme kaybı ( perde inmiş gibi tarif edilir )
Tedavi yöntemleri
Önlemler:
-Sağlıklı beslenme
-Sigara içiyorsa bırakılması
-Kan basıncı, Kan şekeri, Kan yağlarının takibi ve kontrol altına alınması
-Pıhtı önleyici ve beyin kan akımını artıran ilaçların başlanması
-Daralma % 70 ve üzerine çıktığında girişimsel işlem düşünülmelidir.
Cerrahi:
LOKAL ANESTEZİ altında 5-6 cm lik bir cilt kesisi ile hasta ile konuşarak yaklaşık 45 dakika içerisinde şah damarı içerisindeki daralmaya yol açan kireç (aterom plağı) temizlenerek felç riski ortadan kaldırılır. Hastane yatış süresi yaklaşık 2-3 gündür..
Stentleme:
Cerrahinin uygun olmadığı durumlarda bir tedavi seçeneğidir. Ancak altın standart tedavi yöntemi cerrahidir.
