Gün geçmiyor ki yapılan çalışmalar kalp-damar sağlığının korunması için yeni bulgular ortaya koymasın. Kalp-damar sağlığı açısından yararlı bir diyette meyve ve sebzelerin , balığın, hububatların, ceviz, badem ve fındığın, yeşil çayın tüketilmesi gerektiğini biliyoruz. Düzenli yapılan egzersizin de daha az kalp-damar hastalığına yol açtığından haberdarız.
Yeterli ve iyi bir uykunun, kısıtlı miktarda tuz kullanılmasının öneminin farkındayız. Müzik dinlemekten tutun da evde hayvan beslemenin, bir hobi edinmenin, arkadaşlarla geçirilen iyi vaktin, meditasyonun, hatta düzgün nefes alıp vermenin bile kalp-damar sağlığı ile ilişkisi gösterilmiş iken Ağustos ayı sonunda Paris’de gerçekleştirilen Avrupa Kardiyoloji Derneği kongresinde kalp-damar sağlığı açısından yeni bulgular ortaya kondu.
1994 yılında çevrilen “Forest Gump” filminin o meşhur sözünü hatırlarsınız -hayat bir çikolata kutusu gibidir, açmadan içinden ne çıkacağını bilemezsin- İşte bu yıl yapılan kongreden tam da çikolata çıktı. İngiltere’de 100 bin kişiden fazla insan üzerinde yapılan bir meta-analiz; çokca çikolata tüketenlerde, hiç çikolata yemeyenlere göre kalp krizi ve felç geçirme riskinin 3’de 1 oranında daha az olduğunu ortaya koydu. Aslında geçmiş yıllarda yapılan çalışmalarda günlük 10 gr civarında tüketilen bitter çikolatanın yüksek tansiyon gelişimini engellediği, antioksidan, antiatherojenik, antiinflamatuar, antitrombotik etki ile kalp-damar rahatsızlıklarını azalttığına dair deliller mevcuttu. Ancak bu meta analiz ile sadece bitter çikolatanın değil, kakao içeren sütlü ve beyaz çikolataların hatta çikolatalı tatlı ve şekerlemelerin de düzenli ve kararında tüketilmesinin yararı gösterilmiş oldu. Tabii ki bu çalışmaya alınan kişilerin şeker ve kalp hastası olmadıklarını hatırlatmak gerekiyor. Elbette araştırmacıların önemle belirttiği nokta “çikolata yararlıymış” deyip aşırı miktarlarda tüketiminden kaçınmak. Çünkü çikolata yüksek enerjili bir besindir ve 100 gramı yaklaşık 500 kcal enerji içermektedir.
Ayrıca içeriğinde bulunan yağ ve şeker miktarının artışı ile birlikte kilo almayı kolaylaştırabilir. Kilo ise bilindiği gibi yarardan çok zarar getirerek yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği gibi metabolik hastalıklara sebep olur. Bu nedenden dolayı tüketilen ürünlerde çikolatanın yararlı etkilerine neden olduğu düşünülen kakaonun varlığı gözetilmeli. Kakaonun yararlı etkilerinin içerdiği antioksidan özellikleri olan “polifenol”ler nedeni ile olduğu düşünülmekte. Polifenoller, “nitrik oksit” denilen ve vücut tarafından üretilen yararlı bir salgının miktarını arttırarak damar cidarlarında ve kan hücrelerinde iyileşme sağlarken; kan basıncını, kan yağlarını ve kan şekerini düzenlemekte. Yeri gelmişken Japonya’da yapılan bir çalışmada bu şekilde çikolata tüketiminin yeni diyabet gelişme riskini bile azaltığına dair bilgiler olduğunu belirtmek gerek.
Bir diğer bulgu gülmenin, ama kahkalarla gülmenin de kalp sağlığı açısından son derece yararlı olduğu. Gerginlik ve stres ise tam tersi bir etki gösteriyor. Amerika’da yapılan bir çalışmada komedi ve gerilim filmlerinin insan damarları üzerine olan etkileri araştırıldı. Deneklere evvela “Er Ryan’ı Kurtarmak” filminin o meşhur ilk 15 dk’lık çıkartma sahnesi seyrettirildi.
Bu esnada kol damarlarındaki büzülme (vazokonstriksiyon) gözlendi. Daha sonra ise “Ah Mary Vah Mary” isimli komedi filmi izletildi. Bu esnada ise kol damarlarında genişleme (vazodilatasyon) tespit edildi. Gerilim filminin izlenmesi ile birlikte hemen başlayan büzülme ve komedi filmi izlerken görülen genişleme (vazodilatasyon) arasındaki fark %30-50 oranına ulaştı. Vücut damarlarındaki bu büzülme temel olarak sempatik sinir sistemi tarafından gerçekleştirilmektedir.
Sempatik sinir sisteminin bu etkisi böylece tansiyonu arttırmakda, damar cidarına ve kan hücrelerine zarar vermektedir. Tam tersi bir durum ise kahkalarla gülme sonucunda meydana gelir. Bazı çalışmalara göre 10-15 dk gülmek vücut üzerinde tüm gün etkisini sürdüren yararlı etkileri ortaya çıkarır. Bu nedenle kalp-damar sağılığının korunması açısından düzenli egzersiz ve beslenmenin yanısıra bol kahkahalı ve eğlenceli bir yaşam önerilmekte.
Bir diğer çalışma İtalya’dan geldi. Kalp krizi geçiren hastalar üzerinde yapılan bir çalışmada hayatında öfke, hırs, düşmanlık, kızgınlık gibi duyguları yoğunlukla yaşayan anksiyetesi olan ve sosyal olarak izole hastalar incelendi. Bu hastaların hayatını daha ılıman yaşayan, hayal kurabilen ve empati yapabilen kişilere göre 2 kat daha fazla oranda yeniden kalp krizi geçirme riskinin olduğu tespit edildi. Burada da mekanizmanın sempatik sinir sisteminin çalışmasında ve buna bağlı olarak salgılanan hormonlar olduğu düşünülmektedir. Ayrıca bu duygular kişinin alkol, sigara vb. zararlı alışkanlıkları edinmesine de yol açarak kalp-damar sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir.
