Kimileri için vazgeçilmez rahatlatıcı bir hareket, kimileri için ise tahammül edilemez bir ses: parmak çıtlatmak…
Parmaklarını çıtlatan birilerini gördüğünüzde veya siz birilerinin yanında parmaklarınızı çıtlattığınızda çoğunlukla bir tartışma konusu açılır; “Parmak çıtlatmak eklemlerde kireçlenmeye sebep olur mu?”
Öncelikle “kireçlenme” denilen olay nedir? Buna açıklık getirmekte fayda var. Eklemlerimiz tabi ki çamaşır makinalarının rezistansı, su boruları yada su ısıtıcıları gibi kireçlenmezler. Eklemlerimiz iki yada daha fazla kemik yapının bir araya gelerek oluşturduğu ve temelde harekete olanak sağlayan yapılardır. Eklem yüzeylerinin uyumu ve hareketlerin düzgünlüğü eklem kıkırdakları, menisküsler, bağlar, kaslar, eklem içi sıvısı, eklem içi negatif basıncı gibi yapılar ve durumlarla sağlanır. “Eklem kireçlenmesi” eklem kıkırdağının bölgesel kaybı ve eklem yüzeylerinin uyumunun bozulmasıyla oluşan ve tıbbi olarak “Osteoartrit” dediğimiz eklem hastalığıdır. Peki parmak çıtlatmak el eklemlerinde gerçekten osteoartrite neden olur mu?
Parmaklarımızı çıtlatmaya çalışırken parmak eklemlerine aşırı çekme veya öne, yana yada geriye bükme hareketi uygularız. Bu hareketler eklem boşluğunun artmasına ve eklem içi basıncın fazlaca azalmasına yol açarak eklem içi sıvıda mikroskobik gaz baloncuklarının çözünerek genleşmesine neden olurlar. Eklem boşluğu maksimum seviyeye ulaştığında genleşmiş baloncuklar aniden patlayarak o meşhur sesin oluşmasına yol açarlar ve yine mikroskobik gaz baloncuklarına dönüşürler. Bu manevra ile eklem boşluğu genişlemiş, eklem sıvısı daha fazla alana dağıtılmış ve eklem bağlarının gerilmesiyle birlikte daha rahat ve fazla bir eklem hareketliliği meydana gelmiş olur. Fakat bu etki 15 dk kadar devam eder ve mikroskobik gaz baloncukları eklem içi sıvıda çözünerek eklem eski halini alır.
Toplumlardaki kişilerin yarısına yakınında parmaklarını çıtlatanlara rastlamak mümkün. İnsanlar parmak çıtlatmayı genellikle alışkanlıkları gereği yapmaktalar. Bugüne kadar yapılan çalışmalar incelendiğinde, parmak çıtlatmanın osteoartrite neden olabileceği fikri pek mümkün görülmüyor olsa da, sürekli parmak çıtlatanlarda parmakların şişmesi ve kavrama gücünün azalması söz konusu olabilir. Bu da parmak çıtlatma alışkanlığını bırakmak için yeterli bir sebep değil midir?
