Kontrolümüz dışında gelişen ve bizi derinden etkileyen olayların başında kayıplar geliyor. Koronavirüs salgını sürecinde sosyal mecralar, sağlık kuruluşları, çevremizden aldığımız duyumlar aracılığıyla en çok maruz kaldığımız olayların başında gelen kayıplar, yas süreci bende bu yazıyı yazma ihtiyacı doğurdu. Sevdiğiniz bir yakınınızı kaybettiğinizde yaşadığınız o süreci ne kadar tanıyorsunuz? Yakınınız bir yakınını kaybettiğinde nasıl bir yaklaşım sergilemelisiniz?
Yas süreci diye adlandırdığımız bu sürecin ilk basamağını inkar mekanizması oluşturuyor. Ölümü kabullenmemek yas sürecinden kaçınmak aslında yaşanması gereken bu süreci sadece ertelemenize ve travmatik bir sürece dönüştürmenize neden oluyor. Tutulan yas sizin tüm yaşamınızı etkileyebilir fakat kademe kademe düzelme olması ve eski işlevselliğinize geri dönmeniz beklenmektedir. Yas süresi kişiden kişiye değişir fakat aynı seyriyle 3 aydan daha fazla yaşıyorsanız bu süreç yaşamınızı tamamen etkisi altına almışsa depresyon eşlik ediyor olabilir. Kaybettiğiniz kişinin acısını yaşamak yerine bastırmaya çalışmak üzüntü ve kederi yaşamaktan kaçınmak onu size hatırlatan eşyalardan, canlı varlıklardan uzaklaşarak özlem duygusunu yaşamamaya çalışmak bir çözümmüş gibi görünse de durumu daha fazla kötüleştirir. Bu yüzden yas yaşanması gereken bir süreçtir.
Yas sürecini doğru atlatabilmenin çevrenizdeki insanların tutumu ile önemli ölçüde ilişkisi var. ‘’Yeter ağlama, ağlayınca geri mi gelecek’’, ‘’ölenle ölünmez’’ gibi söylemler yas sürecini yaşamak için büyük engeldir. Yakınınızın yas sürecini en yoğun duygularla yaşamasına, kaybettiği kişi hakkında konuşmasına, fotoğraflarına ve eşyalarına bakmasına izin verin.
Çevrenizdeki insanlar yanınızda olmak isteyecek, baş sağlığı için sizi ziyaret etmek isteyecekler. Yaşadığınız bu süreçte insanları yanınızda istemeyebilirsiniz, kimseyle konuşmak istemeyebilirsiniz ve onların sizi teselli etmeye çalışması çok anlamsız gelebilir. Çünkü onların varlığı kaybettiğiniz kişiyi size getirmeyecektir ve sizi teselli etmelerinin hiçbir işe yaramadığını düşünüyorsunuzdur. Bu düşünce bu süreci yalnız ve daha ağır geçirmenize sebep olur. Sevdiklerinizin yanınızda olması, destek olması, evin kalabalık olması, acınızı paylaşmaları, sizi dinlemeleri yani sizi seven insanların varlığı iyileşme sürecinizi hızlandırıyor. O yüzden bu süreci sevdiklerinizle birlikte ve zamanında yaşamak büyük önem arz ediyor.
Uzm. Psikolog Zeynep Kızılgül
