Hemoroid dokuları, her insanda bulunan normal dokulardır ve iç ve dış hemoroidler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Dış hemoroidler anüs çevresindeki ciltaltında bulunan damar yapılarıdır. Asıl tedavi gerektirecek hemoroid hastalığına sebep olan iç hemoroidler ise anüs girişinden yaklaşık 1,5 – 2 cm kadar içeride, bağırsak duvarında çepeçevre ve aralarında 120şer derecelik açılar kalacak şekilde yerleşmiş olan, içi damar yumağı ile dolu yastık şeklinde yapılardır. Anüse karşıdan bakıldığında saat 3, 7 ve 11 hizalarında yerleşirler. Görevleri, istirahat halinde anüs içindeki sıvıların dışarı sızmalarını engelleyerek anüs çevresindeki bölgenin kuru kalmasını sağlamaktır. Bu amaçlı çalışan birkaç mekanizmadan biridirler. İçlerindeki kan damarlarının dolmasıyla yastık gibi şişerek 3 noktadan bağırsağın içine doğru genişleyip çıkışı kapatırlar. İç hemoroid dokuları, normal şartlarda bağırsak duvarına asıcı bağlarla tutunmuştur ve dışarıdan görülmez. Dışarıdan uygulanan kuvvetlerle bu bağların esnemesi sonucu iç hemoroidler dışarıya doğru sarkar ve zaman zaman dışarıdan görünür hale gelirler, üzerlerindeki yüzeyin tahriş olması sonucu da kanamaya yol açarlar. Dışarıdan uygulanan kuvvetler:
Ikınmaya dışkının ittirici etkisi (Kabızlık)
Uzamış yerçekimi etkisi (Uzun süre ayakta kalmayı gerektiren meslekler)
Uzamış öksürük
Karın içindeki toplardamar sistemine dıştan bası (Hamilelik) olarak sıralanabilir.
Dış hemoroidler de iç hemoroidler ile aynı mekanizmalarla genişleyebilirler ancak iç hemoroidlerden kaynaklanan hastalık kadar tedavi gerekliliği oluşturmazlar.
Tedavi planlaması hastalığın derecelendirlmesine göre yapılır. Hastanın muayene bulgularına göre hemoroid hastalığı birden dörde kadar evrelenir (Resim 1). İlk iki evrede ilaç tedavisi ön pkanda iken, üç ve dördüncü evrelerde cerrahi tedavi gündeme gelir. İlaç tedavisinde hemoroid dokusunun içindeki damarlarda basıncı azaltan ilaçlar kullanılır, bunun yanında dokuda gelişmiş ödemi azaltmak için ve dışkılama sırasında yeni tahrişleri önlemek için dışkı yumuşatıcı ilaçlar önerilir. Cerrahi tedavide isebirden fazla seçenek vardır:
Hemoroid dokusunun çıkarılması (Hemoroidektomi): Yapısı bozulmnuş olan hemoroid dokusu işlevini eskisi gibi göremez bu nedenle hastalıklı olan hemoroid dokusu çıkarılır. Her ne kadar sorunu kökünden çözen bir yöntem gibi görünse de heoroid dokuları tamamıyla işlebsiz dokular olmadığından eksiklikleri nedeni ile bazı sorunlar yaşanabilir.
Hemoroidlerin bağlanması/boğulması (THD/Band ligasyon): Hemoroid dokularına kan akışını sağlayan damarlar özel cihazlar ile tespit edilerek bağlanır ve bu yöntemle genişlemiş hemoroid dokularının küçülmesi sağlanır (THD). Bunun yanında hemoroid dokularının köklerine lastik bant yerleştirilip sıkılarak genişlemiş hemoroid dokusunun boğulması ve küçülmesi hedeflenir (bant ligasyon).
Hemoroid dokularının yeniden asılması (Hemoridopeksi): Daha önce de bahsedildiği üzere, bağırsak duvara asılı olan hemoroidler, bu bağların esnemesi sonucu dışarıya doğru sarkarlar. Çeşitli yöntemlerle hemoroidlerin tekrar bağırsak duvarına asılması sağlanır. Bunun için özel zımbalar (Longo) ya da lazer (Lazer hemoroidopeksi) kullanılabilir.
Hemoroid hastalığının cerrahi tedavisinde hastalar ssıklıkla bir gece hastanede kalırlar, ameliyatın ertesi günü evlerine gidebilirler.
