Son dönemlerde yapılan çalışmalar, toplumda, florlu diş macunları ile diş yüzeylerine uygulanan koruyucu flor uygulamalarına karşı önyargılı bir tutumun oluştuğu rapor edilmiştir. Özellikle eğitim seviyesinin artmasıyla bu konu hakkındaki önyargılı tutumların daha fazla arttığı gözlenmiştir. Koruyucu flor uygulamalarının ve florlu diş macunlarının aileler tarafından reddedilme nedenleri araştırmacılar için yeni bir çalışma alanı oluşturmuştur.
Özellikle Amerika’da yapılan bir çalışmada, çocuklarda aşılanmaya karşı olumsuz tutumu olan ailelerin flor uygulamalarına karşı da olumsuz düşünceleri olduğu rapor edilmiştir. Özellikle otizmli çocukların ebeveynlerinin flor uygulamalarına karşı duruşu dikkat çekici düzeydedir. Ancak ailelerde endişe yaratan ve flor ile ilgili ortaya çıktığı düşünülen düşük IQ gibi problemler, nadiren vücuda fazla miktarda flor alımı ile ilgilidir. Vücutta flor birikmesi, florlu diş macunlarının kullanımıyla ve koruyucu flor uygulamaları ile olmayacağı gibi, bu durumun, içme sularına katılan florun 1980 yıllarından sonra dozaj kontrollerinin yapılmasıyla büyük ölçüde önüne geçilmiştir. Dolayısıyla florlu diş macunlarının kullanımını bırakmanın endişe yaratan bu gibi durumların ortaya çıkmasını engellemeyeceği gibi, dişlerin çürümesine karşı etkili olduğu ispatlanmış florun koruyuculuğundan da mahrum kalınacaktır.
Çocukların ağız koordinasyonlarının zayıf olması nedeniyle diş macunlarını bazen yuttuklarını, bunun da vücuda fazla miktarda flor alımına neden olabileceği düşünülebilir. Ancak çocuklara özel olarak üretilen düşük flor konsantrasyonlu diş macunlarının kullanımıyla ve ebeveynlerinin kontrolünde diş macununun sürüntü şeklinde oldukça az miktarda kullanılmasıyla bu sorunun üstesinden gelinebilir.
Florlu diş macunlarının kullanımına direnç gösterme eğilimi, son yıllarda geleneksel ve tamamlayıcı tedavi yöntemlerine artan ilgi ile birlikte diş hekimliğinde de tedavi ve koruma amaçlı doğal ürünlerden köken alan bileşiklere gösterilen ilgi nedeniyle artmaktadır. Doğal ürünlere olan bu ilgi nedeniyle de uzak geçmişte kullanılmış olan bazı preparatları kullanma eğilimi ortaya çıkmaktadır. Ancak uzak geçmişte kullanılmış olan ağız ve diş bakım preparatları ve yöntemlerinin günümüzde etkinliği tartışmalıdır. Zira günümüzde yüksek oranda işlenmiş gıdaların hayatımıza girmesiyle ağız ve diş sağlığımızı belirleyen etkenler büyük ölçüde değişmiştir. Dolayısıyla uzak geçmişte işe yaramış olan yöntemler artık yetersiz kalabilmektedir. Bunun yanında, “doğal içerikli” olarak pazarlanan florsuz diş macunlarının etkinliği yeteri kadar incelenmemiş olup, incelenmiş olanların da florlu diş macunları kadar etkin olmadığı gösterilmiştir. Yapılan bir çalışmada Aloe vera, Ganoderma lucidum (reishi mantarı), Himalaya tuzu, Misvak, Misvak+propolis+çay ağacı, Kislitol, Papatya içerikli ve Ev yapımı (Karbonat, Kaya Tuzu, Bentonit Kili, Toz Zencefil, Toz Misvak, Toz Karanfil, Toz Tarçın, Nane Uçucu Yağı, Hindistan Cevizi Yağı içerikli) diş macunu ile çocuklar için üretilen Florlu diş macunu olmak üzere 9 farklı diş macununun antimikrobiyal etkinliği incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda en yüksek antimikrobiyal etkinliğin Papatya özlü ile Misvak+propolis+çağ ağacı ekstresi içerikli, en düşük etkinliğin ise Himalaya tuzu içerikli ve Ev yapımı diş macununa ait olduğu görülmüştür. Florlu diş macununun etkinliği ise orta seviyede bulunmuştur. Bunun nedeni de çocuklar için kullanılan düşük flor konsantrasyonlu (500 ppm) diş macunu seçilmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Başka bir çalışmada ise florlu ve florsuz diş macunları kıyaslanmış ve en yüksek etkinliğin en yüksek flor konsantrasyonuna sahip diş macunlarına ait olduğu görülmüştür. Dolaysıyla, doğal içerikli florsuz diş macunlarının, çocuklar için üretilen diş macunlarından daha etkin ancak yetişkinlerin kullandığı yüksek flor konsantrasyonlu diş macunlarından ise daha az etkin olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu konuda yine de daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kaynaklar:
“Türk Ailelerinin Florlu Diş Macunu ve Topikal Flor Uygulamaları Hakkında Bilgi ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi: Pilot Çalışma”, Aslı Topaloğlu Ak, Hacer Aksoy, Didem Öner Özdaş; EÜ Dişhek Fak Derg 2018; 39_3: 160-164
“Farklı Etken Maddelere Sahip Diş Macunlarının Antimikrobiyal Etkinliğinin İncelenmesi”, Dr. Öğr. Üyesi Edibe Eğil, Dr. Öğr. Üyesi Özge Ünlü; Atatürk Ün. Diş Hek. Fak. Derg. Cilt:30, Sayı:3, Yıl: 2020, Sayfa: 345- 350
“Farklı Diş Macunlarının Antimikrobiyal Etkinliğinin İncelenmesi”, Çiğdem Atalayın, Mustafa Ateş, Hüseyin Tezel; Journal of BSHR, 2018; 2(3): 156-164
