ÇOCUKLARDA ÖLÜM/YAS ÖLÜM HAKKINDA AÇIKLAMA YAPMAK
SIK SORULAN SORULAR
AÇIKLAMA YAPMAK
''Her şeyin başlangıcı ve bitişi vardır. Her gün birileri
doğar birileri ölür. Biri ölünce bedeni çalışmaz, nefes
almaz, düşünmez, hissetmez, yemek yemez, uyumaz.
İnsanlar çeşitli sebeplerde; çok hastalandıkları
beklenmeyen durumlardan ölebilir.''
Çocuklarla ölümü konuşmak; kaybı gerçek kılmakta,
somutlaştırmakta ve veda fırsatı sunmaktadır.
Öncelikle çocuğun ölüm hakkında neler bildiği
sorgulanarak yanlış bilgiler düzeltilmelidir.
Ölümü anlamlandırmak için tüm canlıların değişip
büyüdüğü ve öldüğü, gecenin gündüz, tırtılın kelebek
olduğu gb. değişimi vurgulamak önemlidir.
Ölüm haberinin bir uzman değil en yakını vermelidir.
YAŞA GÖRE ANLAMLANDIRMA
BEBEKLİK (0-2 YAŞ)
Ölüm kavramı oluşmamıştır. Bakımverenin yokluğunu anlayıp
tepki verebilir.
ERKEN ÇOCUKLUK (2-6 YAŞ)
Ölümü geçici ve geri dönülebilir zanneder. Ölümün evrensel
olduğunu anlayamaz ve benmerkezci düşünmeye sahiptir.
ÇOCUKLUK (6-9 YAŞ)
Ölümün geri dönülmezliği netleşir. Ölümle ilgili konuları merak
edebilir. Ölümü somut olarak anlayabilir.
ÖN ERGENLİK (9-12YAŞ)
Ölümü soyut algılayabilir. Kendi/ebeveynin ölümünden
kaygılanabilir.
ERGENLİK (12-18YAŞ)
Ölüm kavramını yetişkinler gibi algılayabilir. Kaybın yaşamlarında
yaratacağı uzun vadeli etkileri görülebilir.
YAPILMAMASI GEREKENLER
Ölüm haberi gizlenmemeli çok ertelenmemelidir.
Öldü demek yerine; uyudu demek ölüm kaygısı
yaratacağından çocukta uyku sorunu doğurabilir.
Uzun bir tatile gitti demek geri döneceğini düşündürebilir.
İyi biri olduğundan Allah yanına aldı denmesi ölmemek için
kötü olma çabasına itebilir.
Yas evinden çocuğu uzaklaştırmak ailenin parçası
olmadığını hissettirebilir.
Ağlama, sen üzülürsen o da üzülür şeklinde yaklaşmak
duygularını dışa vurmayı ve yas sürecini engelleyebilir.
CENAZE SÜRECİ
Camiye gidileceği, kaybedilen kişinin orada olacağı, onu
anacakları, dua edileceği anlatabilir.
Ardından 'Sen de katılmak ister misin?' şeklinde sorulabilir.
Cenazeye katılmak istemezse bu arzusu yerine getirilmelidir.
Herkes cenazeye gittiğinde çocukla ilgilenecek kişi planlanmalı ve
bu kişi ajite biri olmamalıdır.
Cenazeye katılacaksa çocuğun sorumluluğu regüle, sakin birinde
olmalıdır.
Mezarlığa yanında çiçek, resim vb. bir şey götürmek isteyip
istemediği sorulabilir.
Kültüre özgü ağıt ortamları çocuğu korkutup kaygılandırabilir.
7 yaş ve öncesi cenazeye katılım olumsuz etkileyebilir
