DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu anlamına gelmektedir. DEHB olan bir kişinin hareketsiz oturma yeteneğini ve kendini kontrol etmeyi etkileyen beyin aktivitesinde farklılıklar vardır. DEHB bir çocuğu okulda, evde ve akranlarıyla olan ilişkilerinde olumsuz yönde etkileyebilir.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
Tüm çocuklar zaman zaman dikkatlerini vermekte, yönergeleri dinlemekte ve takip etmekte, hareketsiz oturmakta veya sıralarını beklemekte zorlanırlar. Ancak DEHB'li çocuklar için mücadeleler daha zor ve daha sık yaşanıyor.
DEHB'li çocuklar bu alanların herhangi birinde veya tümünde belirtiler gösterebilir:
Dikkat: Dikkatsiz (kolayca dikkati dağılan) çocuklar, dikkatlerini odaklamakta, konsantre olmakta ve görevde kalmakta zorlanırlar. Yönergeleri iyi dinlemeyebilirler, önemli detayları kaçırabilirler ve başladıkları işi bitiremeyebilirler. Çok fazla hayal kurabilir veya oyalanabilirler. Dalgın veya unutkan görünebilirler ve eşyalarını kaybedebilirler.
Hiperaktif: Hiperaktif olan çocuklar, kıpır kıpır, huzursuz ve kolayca sıkılırlar. Hareketsiz oturmakta veya gerektiğinde sessiz kalmakta zorlanabilirler. Acele edebilir ve dikkatsizce hatalar yapabilirler. İstemeyerek, başkalarını rahatsız edecek şekilde hareket edebilirler.
Dürtüsel: Dürtüsel olan çocuklar, düşünmeden çok hızlı hareket ederler. Sıklıkla araya girerler, itebilir veya beklemekte zorlanabilirler. İzin almadan bir şeyler yapabilir, kendilerine ait olmayan şeyleri alabilir veya riskli davranışlarda bulunabilirler. Durum için çok yoğun görünen duygusal tepkileri olabilir.
Bazen ebeveynler ve öğretmenler, bir çocuk çok küçükken DEHB belirtileri fark edebilir. Ancak küçük çocukların dikkatlerinin dağılmış, huzursuz, sabırsız veya dürtüsel olması normaldir, bunlar her zaman bir çocuğun DEHB'si olduğu anlamına gelmez!!
DEHB'ye Ne Sebep Olur?
DEHB'nin nedeni net olarak bilinememektedir fakat araştırmaların çoğunluğu kalıtsal olduğuna dair güçlü kanıtlar belirtmektedir . DEHB olan birçok çocuğun ebeveynlerinden veya yakın akrabalarından en az birinin aynı durumdan muzdarip olduğu da bilimsel araştırmalarda elde edilen sonuçlar arasında görülmektedir. Ayrıca erken doğan, çevresel toksinlere maruz kalan veya annenin hamilelik sırasında madde kullanması çocuk için daha fazla risk oluşturabilmektedir.
Gerçekten DEHB mi?
Bir çocuğun dikkatsizlik, dürtüsellik veya hiperaktivite semptomları olması, DEHB'si olduğu anlamına gelmez. Bazı tıbbi durumlar, psikolojik bozukluklar ve stresli yaşam olayları, DEHB'ye benzeyen semptomlara neden olabilir.
Doğru bir DEHB teşhisi konmadan önce, aşağıdaki olasılıkları araştırmak ve ekarte etmek için bir ruh sağlığı uzmanına görünmeniz önemlidir:
Öğrenme güçlükleri veya okuma, yazma, motor beceriler veya dil ile ilgili sorunlar.
Yakın tarihli bir taşınma, sevilen birinin ölümü, zorbalık veya boşanma gibi büyük yaşam olayları veya travmatik deneyimler.
Anksiyete, depresyon veya bipolar bozukluk dahil olmak üzere psikolojik bozukluklar.
Davranış bozukluğu, tepkisel bağlanma bozukluğu ve karşı gelme karşı gelme bozukluğu gibi davranış bozuklukları.
Tiroid sorunları, nörolojik durumlar, epilepsi ve uyku bozuklukları dahil tıbbi durumlar.
DEHB Tedavisi
Çocuğunuzun dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinin DEHB kaynaklı olup olmadığı, tedavi edilmediği takdirde birçok soruna neden olabilir. Odaklanamayan ve kendilerini kontrol edemeyen çocuklar okulda zorluk çekebilir, sık sık belaya girebilir ve başkalarıyla geçinmekte veya arkadaş edinmekte zorlanabilirler. Bu hayal kırıklıkları ve zorluklar, tüm aile için düşük benlik saygısının yanı sıra sürtüşme ve strese yol açabilir.
Ancak tedavi, çocuğunuzun semptomlarında dramatik bir fark yaratabilir. Doğru destekle çocuğunuz hayatın her alanında başarıyı yakalayabilir.
Çocuğunuz DEHB'ye benzeyen semptomlarla mücadele ediyorsa, profesyonel yardım almak için beklemeyin.
Doğru tedavi DEHB'nin iyileşmesine yardımcı olur. Çocuklar büyüdükçe, kendi dikkatlerini ve öz kontrollerini geliştirmeyi öğrenmelidirler. DEHB tedavi edilmediğinde çocukların başarılı olması zor olabilir. Bu, düşük benlik saygısına, depresyona, muhalif davranışlara, okul başarısızlığına, risk alma davranışına veya aile çatışmasına yol açabilir. Tedavide terapist, ebeveyn ve öğretmenin rolü çocuk için oldukça önemlidir. Bu yüzden doğru terapide uzman sadece çocukla değil ebeveyn ve öğretmenle birlikte çalışma hedefleyerek daha kısa sürede ve daha olumlu sonuç almayı bekler.
