Uyku problemi en sık karşılaştığımız sorunların başında geliyor. Uykusuz geçen bir gecenin ardından gerek bebeğimizin gerekse anne ve babalarımızın günleri kabusa dönebiliyor. O yüzden bugün bebeklerimizin uyku sorunları ile ilgili sıkça sorulan soruları yanıtlayacağım.
Öncelikle bebeğimizin ilk 1 yıla kadar yüzüstü yatırılmaması çok önemlidir. Zira yapılan çalışmalarda yüzüstü yatış pozisyonu ile ani bebek ölümü sendromu arasında ciddi bir ilişki tespit edilmiştir. Ani bebek ölümü sendromu; hiçbir sağlık sorunu olmayan bebeğin açıklanamayan ani ölümüdür. Bu durumu başka bir yazıda ele alacağım.
Bebeğim ne kadar uyumalı?
Bir bebeğin ne kadar uykuya ihtiyaç duyduğu, uykuya geçiş süreleri, uyanmaları ve tekrar uykuya dalmaları farklılık gösterir.
Yenidoğan bir bebekte uyku gündüz ve gece eşit dağılarak yaklaşık 16 ile 20 saat arasında sürer. Bu dönemde üç-dört saatlik uykuyu, 1-2 saatlik uyanıklık dönemleri takip eder. Anne sütüyle beslenen bebeklerde bu döngü daha kısa olup, formül süt ile beslenenlerde daha uzundur.
İki-dört aylık dönemde, uykunun büyük kısmı geceye yoğunlaşır, gündüz ise kestirme şeklinde kısa uyku dönemlerini içeren gece gündüz döngüsü oluşur.
Gece boyu kesintisiz uyku ise 3-6 ay arasında gerçekleşmeye başlar. Bebeklerde gece yarısından itibaren sabah 5-6’ya kadar sürdürebilen uyku kesintisiz uyku olarak adlandırılır.
Amerikan Uyku Akademisi uzlaşı raporuna göre yaşa göre günlük minimum uyku ihtiyacı;
4-12 ay arası bebeklerde 12 saat,
1-2 yaş arasında 11 saat,
3-5 yaş arasında 10 saat,
6-12 yaş arasında 9 saat,
13-18 yaş arasında 8 saat kabul edilmektedir.
Çocuk rutin uyanma saatinde kolaylıkla uyanıyor, gelişimsel sürece bağlı kestirme ihtiyacının olduğu dönemler dışında uyku hali veya kestirme ihtiyacı yok ise yeterli uyku uyuduğu varsayılır.
Uykuyu etkileyen faktörler nelerdir?
Bebeğinizin uykusu oda ısısı, gürültü, ışık, yatak, uyku pozisyonu gibi çevresel faktörlerde etkilendiği gibi, beslenme, birlikte uyuma, ebeveyn davranışı, kültür, toplumun değerleri gibi sosyo kültürel etmenlerden de etkilenebilir. Ayrıca uykuyu etkileyen faktörler içinde bebeğinizin mizacı ve annenin ruh sağlığı da sayılabilir. Bu nedenle her bebek ve ebeveyn farklı olduğu gibi, uyku davranışı ve uyku sorunları da o bebek-ebeveyn ikilisine göre değişir.
Uyku sorunu ile başvuran süt çocukları besin alerjisi, reflü, kolik, enfeksiyon ve kronik hastalıklar açısından çocuk hekimi tarafından değerlendirilmelidir.
Anne sütü ile beslenmeyi kesmeli miyim?
Sadece anne sütüyle veya ağırlıklı anne sütüyle beslenen bebeklerin geceleri daha sık uyandığı ancak tekrar uykuya geçişlerinin daha kolay olduğunu biliyoruz. Bunun nedeni anne sütü içeriği nedeniyle daha kolay sindirilmesidir. Bu bebekler gece daha sık emme ihtiyacı duymaktadır. Eğer bebeğinizin kilo alımı iyi ise anne sütünü ek olarak mama vermenize gerek yoktur. Böyle bir şüpheniz olduğunda mutlaka doktorunuza danışmanızı öneririm.
O yüzden kesinlikle uyku sorunu çekiyor diye bebeğinizi anne sütünüzden mahrum bırakmayınız.
Bebeğimin benimle birlikte yatması sorun olur mu?
Emziren annelerin bebekleriyle aynı yatakta yatması ani bebek ölüm riski nedeniyle Amerikan Pediatri Birliği tarafından önerilmemekle birlikte, uyku alanında çalışan bazı uzmanlar tarafından annenin sigara kullanmıyor olması, bilincini etkileyecek bir durum olmaması (alkol, madde veya bilincini etkileyecek ilaç kullanımı olmaması), bebeğin sadece anne sütüyle gece gündüz emziriliyor olması, sağlıklı, zamanında doğmuş olması, sırtüstü yatırılması, aşırı ısıtılmaması ve yatırılan yüzeyin güvenli olması koşullarının sağlanması halinde yapılabileceği ileri sürülmektedir.
Sağlıklı bir uyku için önerilerim:
Özellikle okul öncesi çocuklarda yapılan çalışmalarda, düzenli uyku saati, düzenli uyku rutini, uyarıcı faaliyetlerden kaçınmayı kapsayan sağlıklı uyku uygulamalarının uykuya dalma süresini kısalttığı, gece uyanmalarını azalttığı, uykuya gitmeyi reddetme davranışını azalttığı ve gece uyku süresini uzattığı bildirilmektedir.
O yüzden çocuğunuzun yatma saatinin hemen öncesinde sessiz bir ortam sağlayın.
Kitap okuma, ılık bir duş gibi sakin bir rutin belirleyin.
Düzenli bir rutin, çocuğunuzun uyku zamanının geldiğini anlamasına yardımcı olacaktır.
Uykudan önce çocuklar ile çok yorucu olmayan bir oyun oynamak çocuğu rahatlatacaktır.
Yatmadan 2 saat öncesine kadar televizyona ve bilgisayar oyunlarına sınırlama getirin.
(Yeri gelmişken ilk 3 yaşa kadar tv, bilgisayar, cep telefonu ve tablet gibi herhangi bir ekran ile karşılaşma önermiyorum.)
Yatarken çocuğunuzun yanına sevdiği bir oyuncağını veya özel bir eşyasını almasına izin verebilirsiniz. Bunlar çocuğunuzun uyumasını kolaylaştıracaktır. Yanına aldığı eşyanın güvenli olup olmadığına dikkat edin. Çocuğunuzun yutabileceği düğme, küçük pazıl parçaları ya da kopabilecek uzantısı olabilen oyuncakların olmamasına dikkat etmelisiniz. Zira bu tür küçük parçalı oyuncaklar boğulma riski oluşturabilir.
