Bazı çalışmalar düşük miktarda alkol tüketiminin iskemik kalp hastalığı ve diyabete karşı koruyucu olduğunu göstermiştir. Ancak son çalışmalar bu görüşü desteklememektedir. Bu yayında alkol kullanımının sağlık üzerine etkisi incelenmiştir. Bireysel veya toplum seviyesinde alkol tüketimi ile ilgili 694 veri kaynağı ve 592 çalışma verisi kullanılmıştır.
Global olarak, 2016 yılında insanların %32.5’i (erkeklerde %39, kadınlarda %25) alkol tüketmektedir. Bu oranlara göre 2.4 milyar kişi alkol almaktadır. Ortalama alkol tüketimi kadınlarda 0.73, erkeklerde 1.7 adet standart içkidir. Alkol tüketim oranı ve miktarı ülkelere göre büyük değişkenlik göstermektedir.
Global olarak alkol tüketimi 7. ölüm nedenidir ve 2016 yılında yaşa göre standardize edilmiş kadın ölümlerinin %2.2’si, erkek ölümlerinin %6.8’i alkole bağlıdır. Yaş grubu 15-49 arası olanlarda alkol kullanımı başta gelen ölüm nedenidir ve bu yaş grubundaki ölümlerin kadınlarda %3.8, erkeklerde %12.2’si alkole bağlıdır. Alkol tüketiminin yüksek olduğu toplumlarda toplum sağlığı üzerine etkisi dramatiktir.
Örneğin, Rusya’da 15-55 yaş arası erkek ölümlerinin %75’i alkole bağlıdır. Bu yaş grubunda alkole bağlı ölümlerin ilk üç nedeni tüberküloz, trafik kazaları ve kendine zarar vermedir. Elli ve üzeri yaş grubunda alkole bağlı ölümlerin başta gelen nedeni kanserdir.
Alkol tüketimi ile klinik olaylar arasındaki ilişkiye bakıldığında alkol tüketimi ile iskemik kalp hastalığı arasındaki ilişki “J” şeklindedir. İskemik kalp hastalığı için erkeklerde günlük 0.83, kadınlarda 0.92 standart içki miktarında iskemik kalp hastalığı rölatif riski erkeklerde 0.86 (0.80-0.96), kadınlarda 0.82 (0.72-0.95)’dir.
Diyabet ve iskemik inme için de J şeklindedir ancak bunlardaki J şeklinde eğri istatistiksel olarak anlamlı değildir. Kanser dâhil diğer tüm klinik olaylarda alkol tüketimi arttıkça olaylar artmaktadır. Kanser dâhil sağlık kaybının minimal olduğu alkol tüketim miktarı “0” (%95 uncertainty interval 0.0-0.8) tüketim olarak hesaplanmıştır ve iskemik kalp hastalığına karşı koruyucu etki dikkate alındığında bile günlük tüketim arttıkça risk yükselmektedir.
Sonuç olarak, alkol tüketimi ciddi sağlık kaybına neden olmaktadır. Global hastalık yükü içinde başta gelen risk faktörlerindendir ve 15-49 yaş aralığındaki ölümlerin yaklaşık %10’u alkole bağlıdır. Sağlık açısından güvenli alkol miktarı sıfır olarak hesaplanmıştır.
Kaynak: GBD 2016 Alcohol Collaborators. Alcohol use and burden for 195 countries and territories, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet. 2018 Sep 22;392(10152):1015-1035. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31310-2.
